Prikkelverwerking bij Autisme
Iedereen krijgt prikkels binnen via de zintuigen. Dat is hoe wij interactie kunnen hebben met de buitenwereld. Onderdelen hiervan zijn de ogen (zien), oren (horen), neus (ruiken), tong (proeven en voelen) en de huid (voelen, de tastzin). Onze zintuigen geven ons informatie waar wij vervolgens op kunnen reageren.
Onze zintuigen zijn via zenuwen verbonden met onze hersenen, waar de informatie binnen komt. Per seconde krijgen onze hersenen gemiddeld 11 miljoen prikkels (bits per second) te verwerken. De eerste poort, waar de prikkels binnenkomen, is de thalamus. Die zou je kunnen zien als een regelaar die bepaalt welke prikkels je bewust opmerkt en welke niet. Van die 11 miljoen prikkels zou ons brein minder dan 0,001%, 100 bits, bewust kunnen verwerken. (The Sound Learning Centre, 2022)
Je zou de verwerking van de prikkels bij autisme kunnen vergelijken met een afvoer die niet goed doorloopt. Normaal gesproken passen er 100 druppels, 100 bits per seconde, in je bak. Dit kan de afvoer aan en alles loopt soepel door. Meestal staat de kraan niet open genoeg om de bak te vullen en is er dus ook geen probleem. In het geval van autisme staat die kraan standaard wat verder open, er loopt dus sneller meer water in de bak. Als iemand dan te maken krijgt met prikkels waar hij of zij gevoelig voor is, gaat die kraan nog verder open en kan de afvoer het niet meer aan, de bak loopt over en je hebt te maken met overprikkeling. Uit onderzoek blijkt dat binnen het autismespectrum vrouwen gedurende hun leven meer last hebben en houden van sensorische prikkels dan mannen. (Lai, et al., 2011) (Weiland, Polderman, Hoekstra, Smit, & Begeer, 2020)
Verwachtingen en het onderbewuste
De hersenen werken veel vanuit verwachtingen. Alles wat je verwacht in een bepaalde situatie, zoals bomen in een bos, merk je niet bewust op. Een hek midden in het bos zul je wel opmerken, dat hadden je hersenen niet in het plaatje van passend in het bos geplaatst, dit wijkt dus af en zorgt ervoor dat die prikkel wel tot je bewustzijn doorkomt. Dit zorgt ervoor dat je snel kunt reageren op afwijkingen en niet steeds afgeleid raakt door alles wat je ziet. Dit zorgt er ook voor dat de hersenen minder energie kwijt zijn aan het verwerken van alle prikkels die binnenkomen.
Bij autisme lijkt dit filter in veel gevallen gevoeliger te zijn (en in sommige gevallen minder gevoelig). Je merkt niet alleen de grotere afwijkingen op zoals een hek midden in het bos. Je ziet misschien ook dat de vorm van die boom anders is, dat de schors er anders uitziet of dat er mos op die ene boom groeit. Dit zorgt ervoor dat je meer details opmerkt maar ook dat de hersenen meer energie kwijt zijn aan het verwerken en plaatsen van al die informatie. “Wij zien bladeren en takken, waar jij een boom ziet. Wij zien bomen, waar jij gewoon een bos ziet” schrijft Ernst Stuurman. (Stuurman, 2021, p. 14) Meer dingen opmerken betekent dus ook meer prikkels die tot je bewustzijn doorkomen, die 100 bits zitten dan sneller vol.
Overprikkeling door gedachten
Tot nu toe hebben we het met name gehad over het verwerken van prikkels van buitenaf. Maar ook de informatie die onze hersenen krijgen over onze houding, ons evenwicht, gedachten en gevoelens moeten worden verwerkt. Dit leid ertoe dat je overprikkeling zou kunnen onderverdelen in 2 categorieën, twee situaties. Overprikkeling door informatie van buitenaf, de zintuigen, en overprikkeling door denkprikkels. (Leeuw, 2015)
Overprikkeling, een vorm van stress
Overprikkeling is eigenlijk een heel erge vorm van stress. De stress is dan zo sterk dat je lichaam dit herkent als gevaar, het limbische systeem komt in actie wat ertoe leidt dat je in de overleefstand gaat. Je normale denken blokkeert en je kunt alleen nog maar primair handelen: vechten, vluchten of bevriezen. In het geval van overprikkeling uit dit zich vaak in driftbuien, huilbuien of zich volledig naar binnen trekken. Meestal gevolgd door volledige uitputting of andere lichamelijke klachten zoals hoofdpijn. (Leeuw, 2015) Om tijdens die overprikkeling, ook wel meltdown genoemd, nog rationeel na te denken en bijvoorbeeld van de vecht- in de vluchtstand over te gaan kost dan ontzettend veel moeite.
Dat was het weer voor vandaag. Wil je meer weten over de prikkelverwerking bij autisme of autisme in het algemeen? Laat het me dan weten. Voor nu veel succes met de volgende stappen op jouw brug en ik wens je alle geluk toe en een prachtige rest van je dag.
❤ Eva
BRONNEN
The Sound Learning Centre. (2022, januari 7). Processing. Opgehaald van www.thesoundlearningcentre.co.uk: https://www.thesoundlearningcentre.co.uk/the-cause/processing
Lai, M.-C., Lombard, M. V., Pasco, G., Ruigrok, A. N., Wheelwright, S. J., Sadek, S. A., . . . Baron-Cohen, S. (2011). A Behavioral Comparison of Male and Female Adults with High Functioning Autism Spectrum Conditions. Autism Research Centre, Department of Psychiatry. Cambridge: University of Cambridge. Opgehaald van https://doi.org/10.1371/journal.pone.0020835
Weiland, R. F., Polderman, T. J., Hoekstra, R. A., Smit, D. J., & Begeer, S. (2020). The Dutch Sensory Perception Quotient-Short in adults with and without autism. Onderzoeksrapport, Vrije Universiteit Amsterdam; King’s College London; Academic Medical Center Amsterdam, Amsterdam. doi: 10.1177/1362361320942085
Stuurman, S. (2021). Autisme is geen puzzel: een bevrijdende kijk op buitengewone mensen (1 ed.). Hillegom: SAAM Uitgeverij.
Leeuw, B. d. (2015). Overprikkeling voorkomen : vaardigheden en technieken voor (jong)volwassenen met autisme (ASS) en/of ADHD. Amsterdam, Nederland: Uitgeverij SWP.
Comments